Japończycy od zawsze preferowali podziały na marki standard i premium, dlatego Toyota ma Lexusa, Nissan – Infiniti, a Honda – Acurę. W ich ślady szli też oczywiście i inni, jak chociażby Hyundai z marką Genesis, ale to zupełnie inna historia.
Idea takiego podziału jest prosta i logiczna – produkty premium stworzone dla najbardziej wymagających klientów nie są kojarzone ze względnie tanimi wyrobami, których jakość jest zwykle na znacząco niższym poziomie. Nie „wloką” ze sobą bagażu „pospolitości” i nie muszą udowadniać , że nie ma w nich nic z tańszych braci. Miałem kiedyś przyjemność jeździć Genesis’em G90 i gdyby nie to, że wiedziałem o jego powinowactwie z Hyundaiem, nigdy bym się tego nie domyślił. Serio.
Ile razy słyszeliście obiegową opinię, że „prawdziwy” Mercedes zaczyna się od klasy C? Mercedes nie ma dwóch marek w portfolio (nie licząc Smarta, którego jest obecnie współwłaścicielem pół na pół z Geely) i niższa jakość wykończenia tańszych i mniejszych modeli przekłada się na postrzeganie marki, bo zarówno Mercedes B z silnikami, które znajdziemy w Renault i Dacii, jak i SL AMG noszą to samo logo na masce.
Japończycy doskonale zdawali sobie sprawę, że aby przebić się do klientów oczekujących najwyższej jakości, zarówno w kwestii samochodów jak i zegarków, potrzebują odciąć się od podstawowego brandu, który będąc „dojną krową”, jest też niestety kulą u nogi w walce o segment dóbr luksusowych.
Pragmatycznie nastawieni do rzeczywistości
Będąc tak pragmatycznie nastawieni do rzeczywistości, Japończycy wiedzieli, że nie zawojują rynku luksusowych zegarków zdominowanego przez Szwajcarów z marką, kojarzącą się przez lata z niezawodnymi, ale relatywnie prostymi technicznie i niedrogimi zegarkami „dla każdego”.
Pomijając memy na zegarkowych forach, sami odpowiedzcie sobie, jakie macie pierwsze skojarzenie z marką Seiko? W Polsce, jej najbardziej znanym przedstawicielem przez całe lata był model Seiko 5 z prostym (acz bardzo dobrym, bo doskonalonym przez lata) mechanizmem w 100% własnej produkcji. Kiedy kupiłem swojego pierwszego Seiko 5, nówkę, za 215 złotych, był to chyba najtańszy zegarek z mechanizmem „in-house” na świecie i pewnie tak jest do dziś.
Zanim powołano do życia markę Grand Seiko, firma miała już sporo sukcesów na koncie. Została miedzy innymi oficjalnym dostawcą zegarków dla japońskich kolei, których punktualność jest wręcz legendarna. W 1956 opracowała i wprowadziła własny system antywstrząsowy „Diashock”, a trzy lata później rozwiązanie techniczne o nazwie „Magic Lever”, zwiększające efektywność automatycznego naciągu sprężyny mechanizmu, które zastosowano po raz pierwszy w modelu Gyro Marvel.
Żeby pójść dalej, konieczne było „oderwanie się” od podstawowej marki i przeniesienie mechaniki oraz jakości wykonania na wyższy poziom. Pomysł wydawał się prosty, jednak jego realizacja była nie lada wyzwaniem. Zegarek miał być dokładny, trwały, wygodny oraz tak piękny, jak to tylko możliwe.
Pierwszy Grand Seiko, wprowadzony w 1960 roku, był znaczącym skokiem naprzód. Nowy kaliber 3180 zapewniał dokładność chodu w zakresie od +12 do -3 sekund dziennie, oraz 45-godzinną rezerwę chodu. Był to pierwszy japoński zegarek spełniający standardy narzucone przez Bureaux Officiels de Contrôle de la Marche des Montres (obecnie Contrôle Officiel Suisse des Chronomètres, COSC).
Nie będę tu przytaczał całej, naprawdę ciekawej historii Grand Seiko, bo możecie poznać ją z naszego artykułu: Grand Seiko – historia marki i najważniejsze osiągnięcia.
Spring Drive
Skupmy się na Spring Drive. W 1977 roku pracujący w Seiko młody inżynier-zegarmistrz Yoshikazu Akahane wpadł na pomysł stworzenia zegarka mechanicznego, który zapewniałby dokładność zbliżoną do tego, co oferowały jedynie zegarki kwarcowe. Rozwijał swój projekt przez ponad 20 lat, w czasie których stworzył więcej niż 600 prototypów i poniósł wiele porażek, by w końcu odnieść sukces. Jednak finalny sukces nie był już niestety udziałem Yoshikazu Akahame, ponieważ zegar jego życia zatrzymał się, gdy miał 52 lata, w roku 1998.
Prace badawczo-rozwojowe trwały 28 lat, a w efekcie doprowadziły do powstania pierwszego mechanizmu Spring Drive. Kaliber 9R65 to hybrydowy mechanizm z automatycznym naciągiem wykorzystującym usprawniony system „magicznej dźwigni”, łożyskowany na 30 kamieniach i z 72-godzinna rezerwą chodu. To, co czyniło go wyjątkowym, to jego system regulacji chodu, zapewniający dokładność na poziomie 1 sekundy na dobę i maksymalną odchyłkę 15 sekund na miesiąc.
Tutaj należy się wyjaśnienie – Spring Drive po raz pierwszy pojawił się w zegarkach Seiko w roku 1999, ale nie był to mechanizm serii 9R, był to kaliber 7R68 z ręcznym naciągiem i 48-godzinną rezerwą chodu. Sam Spring Drive kończy zatem 25 lat, a jednocześnie kaliber 9Rxx dożył właśnie dwudziestki.
Najlepsze cechy obu światów. Jak to działa?
Tradycyjna konstrukcja mechanizmu zegarka to albo rozwiązanie mechaniczne, czerpiące energię z naciągniętej sprężyny, którego częstotliwość pracy jest regulowana balansem, lub kwarcowe, zasilane baterią, gdzie częstotliwość pracy jest regulowana przez oscylator kwarcowy.
Nie wnikając zbytnio w szczegóły budowy generatora kwarcowego, w ogólności działa to następująco - gdy ściśniemy kryształ kwarcu pomiędzy dwoma metalowymi płytkami, to na powstałych w ten sposób elektrodach pojawi się napięcie, jeśli zaś do elektrod doprowadzimy napięcie, wówczas kryształ kwarcu będzie drgał z częstotliwością rezonansową, która dla generatorów stosowanych w zegarkach wynosi 32 768 Hz. Mając taki wzorzec częstotliwości wystarczy, że zastosujemy w tym układzie dzielnik częstotliwości przez 2 (np. przerzutnik typu T czyli prosty układ „gubiący” co drugi impuls) i 15-krotnie podzielimy tą częstotliwość przez 2, a na wyjściu otrzymamy impuls dokładnie co sekundę, którym następnie wyzwolimy silnik krokowy, powodując przeskok wskazówki sekundowej o jedną.
Dlaczego 15 razy? Ponieważ 2 do potęgi 15 daje dokładnie 32 768.
Mechanizm Spring Drive to hybryda łącząca obie te konstrukcje – mechaniczne źródło energii, czyli sprężynę napędową, oraz generator kwarcowy, ale bez konieczności użycia baterii w układzie zasilania.
Konstrukcyjną innowacją pozwalającą na działanie mechanizmu Spring Drive jest trójsynchroniczny regulator odpowiedzialny za kontrolę energii mechanicznej, elektrycznej i elektromagnetycznej. Podobnie jak wychwyt i balans w werku mechanicznym, regulator odpowiada za szybkość z jaką stopniowo uwalniana jest nagromadzona w naprężonej sprężynie energia.
Sprężyna główna w mechanizmach serii 9R nakręcana jest za pomocą wahnika i wysokoefektywnego układu dźwigni „Magic Lever”. Sprężyna napędza koła zębate mechanizmu zegarka i jednocześnie miniaturową prądnicę, której wirnik jest magnesem trwałym, a stojan to układ elektromagnesów, dzięki czemu generowany jest prąd o niewielkim natężeniu zasilający generator kwarcowy oraz układ scalony. Idealna prędkość obrotów oznacza, że wirnik prądnicy wykonuje równo 8 obrotów na sekundę, częstotliwość prądu generowanego przez prądnicę jest porównywana przez specjalizowany układ scalony z częstotliwością odniesienia z oscylatora kwarcowego i jeśli koła zębate kręcą się zbyt szybko zwiększana jest siła hamulca elektromagnetycznego, który spowalnia tempo obrotów mechanizmu do założonego poziomu.
Dodatkową zaletą takiego sposobu regulacji prędkości jest doskonale płynny ruch wskazówki sekundnika, nieosiągalny dla jakiegokolwiek układu wyposażonego w wychwyt z kotwicą.
Tak zbudowany układ regulatora nie wymaga zewnętrznego źródła prądu, a jednocześnie zapewnia dokładność jaką oferują jedynie zegarki elektroniczne (kwarcowe). To bardzo sprawne rozwiązanie hybrydowe, doskonałe połączenie mechaniki i elektroniki, które łączy najlepsze cechy obu światów bez obciążenia ich typowymi wadami.
Więcej o mechanizmach Spring Drive, możecie dowiedzieć się tutaj: mechanizm Spring Drive marki Seiko – „cicha rewolucja” zegarkowego świata.
Warto zobaczyć wideo prezentujące poszczególne kroki powstawania zegarków Grand Seiko z mechanizmami Spring Drive:
W 2024 roku obchodzimy zatem 20-lecie powstania mechanizmu Spring Drive 9R.
Z tej okazji marka Grand Seiko przygotowała dwa nowe, limitowane modele wyposażone w mechanizmy tej serii.
Grand Seiko Heritage Collection Caliber 9R 20th Anniversary LE
Model Heritage nawiązuje do pierwszego Grand Seiko Spring Drive z roku 2004, z charakterystycznym kształtem GS-owej koperty oraz tarczą ze wzorem „płatka śniegu”, która z kolei zadebiutowała w zegarkach Grand Seiko w roku 2005.
Zegarek oznaczony referencją SBGA497 jest wykonany z tytanu (producent nie podaje dokładnej klasy, ale z opisu wynika, że najprawdopodobniej jest to Grade 5), koperta o wydłużonym kształcie, typowym dla linii Grand Seiko ma średnicę 41 mm i wysokość 12,5 mm.
Tarcza w różowym kolorze z delikatną gradacją - według producenta - nawiązuje do wschodu słońca nad pokrytym śniegiem zboczem góry Hotaka w prefekturze Nagano (gdzie wytwarzane są zegarki Grand Seiko). Mnie natomiast kojarzy się z kolorem kwitnącej wiśni, będącej symbolem Japonii. Niezależnie od skojarzenia, kolor jest świeży, bardzo pastelowy, idealnie harmonizuje ze strukturą tarczy i wygląda znakomicie.
Nie da się pomylić tego zegarka z żadnym innym
Tradycyjne dla GS nakładane, srebrne indeksy oraz delikatna skala minutowa na obwodzie tarczy, okienko daty na trzeciej i romboidalne, fazowane wskazówki godzinowa i minutowa sprawiają, że nie da się pomylić tego zegarka z żadnym innym modelem na świecie. Nawet bez logo, które umieszczono na godzinie 12., i napisu Spring Drive w dolnej części tarczy macie pewność, że obcujecie z Grand Seiko.
W przetłoczeniu tarczy umieszczonym na wysokości godziny 8. umieszczono wskaźnik rezerwy chodu z czerwoną wskazówką poruszającą się po wycinku koła o zakresie około 100 stopni, z delikatnie zaznaczoną skalą oraz srebrnym indeksem na pozycji „zero”. Srebrna, zwężająca się ku dłuższemu końcowi wskazówka sekundnika płynnie „przemyka” nad wzgórzami indeksów o polerowanych zboczach wyrastających z różowo-śnieżnej tarczy. Przyznam, że bardzo podobają mi się „kryte” zakończenia osi wskazówek, inne od tego, co zwykle spotykamy w zegarkach szwajcarskich.
Polerowana i satynowana koperta od góry zwieńczona jest pierścieniem lunety wykończonym oczywiście w technice Zaratsu, z osadzonym w niej wypukłym szkłem szafirowym z nałożonymi od wewnątrz warstwami przeciwodblaskowymi.
Ozdobiona logo Grand Seiko masywna koronka jest częściowo wpuszczona w obrys koperty, zaś mocno opadające w dół linie uszu sprawiają, że zegarek dobrze układa się na ręku pomimo dość znaczących rozmiarów, bo od ucha do ucha koperta mierzy równe 49 milimetrów.
„Zen” japońskiej sztuki zegarmistrzowskiej
Zaratsu to „Zen” japońskiej sztuki zegarmistrzowskiej, ale samo słowo wywodzi się… z języka niemieckiego. W 1951 roku Seiko kupiło sporo maszyn polerskich niemieckiej produkcji, których wytwórcą była firma Gebr. Sallaz (Bracia Sallaz). Głównym wyróżnikiem tych maszyn było użycie przedniej części obracającej się tarczy polerskiej zamiast bocznej, co pozwalało na większą jednorodność uzyskiwanych efektów. Pracownicy Seiko ponoć uwielbiali maszyny oznakowane nazwą GEBR.SALLAZ, ale z typową dla Japończyków manierą wymawiali słowo „Sallaz” jako „Zarats” i tak narodziło się jedno z najbardziej kultowych określeń w japońskiej sztuce wykańczania zegarków.
Od spodu kopertę zamyka zakręcany, przeszklony dekiel zapewniający wodoszczelność do 100m, przez który możemy zobaczyć mechanizm Spring Drive 9R65.
Wykonany w Japonii mechanizm posiada 30 rubinowych łożysk i jest zdobiony pasami genewskimi. Energię magazynuje w bębnie sprężyny głównej podczas noszenia zegarka dzięki obrotom centralnie łożyskowanego wahnika i dźwigni Magic Lever. Mechanizm ma również możliwość nakręcania sprężyny za pomocą koronki.
Typowo dla Grand Seiko - bransoleta składa się z 5 ogniw w rzędzie, a każdy rząd ułożony jest w kształt litery V, przy czym duże ogniwa: skrajne i środkowe są satynowane, zaś wąskie, pośrednie – polerowane. Składane, trzyczęściowe zapięcie, tak samo jak bransoleta zostało wykonane z tytanu.
Zegarek jest limitowany do 1500 egzemplarzy, a jego cena została ustalona na 6 800 Euro, czyli około 29 200 złotych. Zegarki powinny być już dostępne o dealerów.
Grand Seiko Sport Collection Caliber 9R 20th Anniversary LE
Drugi z rocznicowych modeli to przedstawiciel linii Grand Seiko Sport oznaczony referencją SBGE305, wyposażony w mechanizm 9R66 z komplikacjami rezerwy chodu oraz drugiej strefy czasowej (GMT).
Stalowa koperta o średnicy 40,5 mm w tym przypadku ma wysokość 14,7 mm, co czyni ją bardziej masywną. Częściowo także za sprawą szerokiego, ceramicznego pierścienia ze skalą godzin dla drugiej strefy czasowej, natomiast rekompensuje to wyższą wodoszczelnością na poziomie 20 ATM.
Koronka powędrowała na godzinę 4., podobnie jak okienko datownika. Zaś cztery kardynalne indeksy (3., 6., 9. i 12.) zyskały na zewnętrznych krańcach naniesione paski z warstwą Lumibrite. Substancja luminescencyjna znalazła się również na ramionach wskazówek – godzinowej, minutowej i drugiej strefy czasowej. W tym modelu koronka jest zakręcana dla zapewnienia odpowiedniego poziomu wodoszczelności zegarka.
Szybka zmiana wskazania drugiej strefy
Jak każdy mechanizm Grand Seiko z funkcją GMT, również ten umożliwia szybką zmianę wskazania drugiej strefy w przód lub w tył bez konieczności zatrzymywania zegarka. Funkcja GMT jest chętnie wybierana przez osoby dużo podróżujące i potrzebujące znać czas w obecnej lokalizacji oraz „w domu”, jest to właściwie taki „must have” każdego globetrottera.
Kolor tarczy zegarka nawiązuje do barwy zbocza góry Hotaka oświetlonego promieniami wschodzącego słońca, choć mi znowu bardziej kojarzy się z zachodem słońca. Być może europejskie postrzeganie kolorów odbiega od azjatyckiego, ale przyczyny upatrywałbym raczej w fakcie, że nigdy nie byłem u podnóża góry Hotaka.
Tak czy owak, głęboka ciemna czerwień tarczy świetnie pasuje do srebrnych, nakładanych indeksów i jasnej, malowanej skali minutowej. Na obrzeżu tarczy znalazł się również wewnętrzny pierścień ze skalą 24-godzinną i oznaczeniem pory dziennej oraz nocnej.
Wskazówki są nieco masywniejsze niż w modelu Heritage, nie mają też tak ostrych zakończeń, a w połączeniu z szerokim, ceramicznym, nierysującym się i mocno opadającym ku krawędziom koperty pierścieniem potęgują wrażenie solidności i masywności zegarka.
Wskazanie rezerwy chodu również jest nieco inaczej umieszczone – „wchodzi” ono pomiędzy indeksy na godzinach 8. i 9., a skala jest namalowana, a nie wytłoczona w powierzchni tarczy.
Wspólna cecha obu modeli
Zakręcany dekiel tym razem nie jest częściowo transparentny, więc nie zobaczymy mechanizmu, ale od strony dekla jest on bardzo podobny wizualnie do 9R65 i tak samo jak jego brat bez GMT jest łożyskowany na 30 kamieniach oraz zapewnia 72 godziny rezerwy chodu.
Wypukłe szkło szafirowe wystaje nieco ponad linię pierścienia lunety zegarka i jest wewnętrznej strony pokryte warstwą antyrefleksyjną. Całkowita długość masywnej koperty to 48,7 mm, do uszu o rozstawie 20 mm zamocowana jest stalowa bransoleta, która poza materiałem, jest identyczna jak w modelu Heritage i również wyposażona w składane zapięcie z przyciskiem zwalniania blokady.
Wspólną cechą obu nowych modeli Grand Seiko Spring Drive, charakterystyczną zresztą dla całej rodziny zegarków Grand Seiko, są przewiercone na wylot uszy ułatwiające zmianę bransolety.
Ciemnoczerwony model z GMT został wyceniony na 6 600 euro, czyli około 28 300 złotych i będzie dostępny w sprzedaży od czerwca 2024, zaś liczba egzemplarzy, które trafią na rynek to 1 300 sztuk.
Szukasz informacji o nowościach marki Grand Seiko i recenzji zegarków? Sprawdź nasze pozostałe publikacje - zegarki Grand Seiko.
INSTAGRAMIE
greenlogic.eu